De functie van natrium
Natrium is essentieel voor de werking van de cellen, het zorgt voor het evenwicht tussen de druk van buiten en binnen de cel, het speelt een belangrijke rol in de energiestofwisseling van de cel en het is het element dat het evenwicht van de vochthuishouding regelt. De vochthuishouding wordt geregeld door natrium door een dorstprikkel te geven en door urineafscheiding.
Hoeveelheid natrium
In het boek ‘Canine and Feline Nutrition, a resource for companion animal professionals’, staat beschreven dat een overschot aan natrium geen probleem is bij honden en katten, en dat ze zich aan een wijde variatie van hoeveelheden aan kunnen passen. De hoeveelheid die volwassen dieren nodig hebben is geschat tussen de 0.03% en 0.09% natrium. Volwassen honden die een natriumrijke voeding kregen, konden een hoge hoeveelheid natrium aan zonder aan te komen en de nierfunctie paste zich snel aan aan de hoeveelheid natrium, door meer natrium uit te scheiden via de urine. Hoge natriumgehaltes vormen waarschijnlijk geen probleem bij gezonde dieren die genoeg water krijgen.
Natrium en gezondheid
Nierproblemen
Veel natrium in de voeding wordt gezien als potentiele factor voor het verergeren in de progressie van chronische nierproblemen. (¨high level of dietary sodium has been identified as a potentially exacerbating factor in progression of chronic renal failure through enhancement of systemic hypertension.”) Bij onderzoeken onder ratten werd gezien dat een beperkte natriuminname de verergering van chronische nierproblemen konden remmen. Om deze reden wordt een beperkte natriuminname aangeraden voor honden en katten met chronisch nierfalen.
Hartziektes
Dieren met hart- en vaatziekten hebben een verminderde capaciteit om natrium uit te scheiden via de urine, door een verminderde hart-minuut-functie (de hoeveelheid bloed die het hart per minuut wegpompt). Om die reden wordt een natriumbeperking aangeraden om een ophoping van vocht in controle te houden. De hoeveelheid sodium die wordt aangeraden is afhankelijk van de fase van hartfalen. Een voeding met gewone hoeveelheden natrium (<0.4% van de droge massa) kan wel gevoerd worden aan dieren in een vroege fase van hartproblemen. Het wordt algemeen aangeraden om de hoeveelheid natrium te beperken tot 0.3% van de droge massa als er klinische problemen zijn.
Natriumbronnen
Natrium zit in hele kleine hoeveelheden in vlees en plantaardige producten, maar de grootste bron van natrium is zout. In honden- en kattenvoer wordt keukenzout gebruikt en in sommige gevallen ook natuurlijk zout.
Natriumchloride
Een officielere naam voor keukenzout is natriumchloride, het bestaat voor 40% uit natrium en voor 60% uit chloride. Natriumchloride is zout dat bewerkt is, waardoor veel mineralen verloren zijn gegaan. Dit resulteert in het ‘roven’ van andere mineralen, omdat natriumchloride de neiging heeft zich te binden aan andere mineralen. Dit is dus geen gezond zout.
Natuurlijk zout
Natuurlijk zout is zout dat niet bewerkt is en alle oorspronkelijke mineralen nog bevat, men zegt zelfs dat het wel 84 mineralen en sporenelementen bevat. Zout kan gewonnen worden uit de zee (zeezout) en van land (zoals himalayazout). In sommige brokken zit natuurlijk zout in plaats van natriumchloride. Alle onderzoeken die zijn gedaan met hoeveelheden zout, zijn voor zover ik weet met natriumchloride gedaan, sommige bronnen zeggen dat natuurlijk zout geen negatieve effecten heeft bij een hoge hoeveelheid.
Aangeraden hoeveelheden
In de Fediaf-richtlijnen worden de volgende hoeveelheden natrium aangeraden
% van de droge massa | gram per 1000 kcal | |
Volwassen hond | 0.1% | 0.25 gram |
Pup en zwangere hond | 0.22% | 0.55 gram |
Volwassen kat | 0.08% | 0.19 gram |
Kitten en zwangere kat | 0.16% | 0.4 gram |
Maximum (hond en kat) | 1.8% | 4.5 gram |
De maximum hoeveelheid natrium is voor honden en katten gelijk. In het Fediaf-document staat dat uit onderzoek bleek dat 2% natrium van de droge massa tot resultaat kan hebben in een negatieve potassiumbalans, en dat aangenomen kan worden dat het veilig is om de nutritionele maximum op 1.8% te zetten. Dat een een nutritioneel maximum is, betekent dat het wel legaal is om een hoger natriumgehalte in het voer te stoppen.
Omrekenen natriumgehalte
% van de droge massa
Het % van de droge massa betekent dat het vocht niet meegerekend moet worden. Dit bereken je met de volgende formule: %natrium x ((vochtgehalte / 100) + 1). Bij een brok met 10% vocht, kun je het natriumpercentage op basis van de droge massa dus zo berekenen: %natriumvan de brok x 1.1 = %natrium van droge massa. Bij een brok met 8% vocht is dat dus: %natrium x 1.08 = %natrium van droge massa
gram per 1000 kcal
Het kan handiger zijn om het aantal gram natrium per 1000 kcal te berekenen, omdat je het verschil in natrium-inname beter kunt vergelijken. Van een brok met meer kcal per kilo hoef je minder te voeren en bij een gelijke hoeveelheid natrium voer je met een brok met minder kcal per kg dus meer natrium. Je kunt de volgende formule gebruiken: %natrium / (kcal/10.000) = aantal gram natrium per 1000 kcal. Voor een brok met 3460 kcal per kilo en 0.59% natrium krijg je dus de volgende rekensom: 0.59 / (3460 / 10.000) = 0.59 / 0.346 = 1.705….
Enkele voorbeelden
Acana Adult Small breed
0.39% natrium, 10% vocht, 3676 kcal/kg
0.43% natrium in droge massa
1.06 gram natrium per 1000 kcal
Dog Lovers Gold Original
0.25% natrium, 10% vocht, 4000 kcal/kg
0.28% natrium in droge massa
0,625 gram natrium per 1000 kcal
Profine Chicken & Potatoes
0.2% natrium, 10% vocht, 4103 kcal/kg
0.22% natrium in droge massa
0.49 gram natrium per 1000 kcal
Conclusie
In het boek Canine and Feline nutrition wordt gezegd dat de hoeveelheid natrium niet zo belangrijk is, omdat de gezonde hond/kat zich goed kan aanpassen aan de hoeveelheden. Pas als er gezondheidsproblemen zijn, is het belangrijk een beperkte hoeveelheid aan te houden. Volgens de fediaf-richtlijnen ontstonden er wel problemen bij een te hoog natriumgehalte.
Bronnen en meer lezen:
Low sodium dog food
De Fediaf-richtlijnen (pdf)
Ohne Salz kein Leben (Duitstalig artikel van de fabrikant van Wolfsblut)
Zout is geen natriumchloride
Boeken
Canine and Feline Nutrition, a resource for companion animal professionals, Linda P. Case, MS, Leighann Daristotle, DVM, PhD, Michael G. Hayek, PhD, and Melody Foess Raasch, DVM
Alles over de invloed van Voedingsstoffen op de gezondheid van honden en katten door P Dominique Greandjean.
Mijn hond heeft een hart probleem. Ik geef kvv maar wil brokken erbij gaan geven. Welke brok zou u aanraden?
Het natriumgehalte in Dog Lovers Gold staat inderdaad niet op de zak of op de website, maar deze heb ik per email opgevraagd. Je ziet dat het natriumgehalte van Dog Lovers Gold hoger ligt dan bij Profine en Acana en als je het vergelijkt met andere brokken is het ook hoger dan gemiddeld. Als je naar de maximumgehaltes kijkt die de FEDIAF aangeeft, blijft het gehalte van Dog Lovers Gold daar ver onder. Volgens deze gegevens zou het natriumgehalte van Dog Lovers Gold niet schadelijk zijn, zeker niet voor honden die geen gezondheidsproblemen hebben.
Ik voer Dog lovers gold nu aan mijn hond maar zie dat zoutgehalte erg hoog ligt, is dit een teken dat deze voeding toch schadelijk is? moet zeggen ik kan dit niet op de zak voer vinden natrium.